ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM
Zehirlenme:
Zehirleyici maddenin vücuda girmesi sonucu normal vücut fonksiyonlarının bozulmasıdır.
Zehirlenmelerde etkilenen sistemler ve görülen belirtiler
Sindirim sistemi; bulantı, karın ağrısı, kusma, ishal.
Sinir sistemi; rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale, bilinç kaybı.
Solunum sistemi;nefes darlığı, morarma, solunum durması.
Dolaşım sistemi;nabız bozukluğu, kalp durması.
Zehirler vücuda; sindirim, solunum ve cilt yoluyla girmektedir.
Sindirim yolu zehirlenmesi : Ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, aşırı ilaç ve alkol alınması sonucu oluşur.
Solunum yolu zehirlenmesi: Genellikle karbon monoksit gazı ( tüp kaçakları, şofben, sobalar ) lağım çukurunda biriken karbondioksit, klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri vb. maddelerin solunması sonucu oluşur.
Cilt yolu zehirlenmesi:Zehirli madde vücuda deri yoluyla girer.
İlaç enjeksiyonu, zehirli bitkilere temas, zirai ilaçlar, zehirli hayvanların ısırması ve sokması sonucu oluşur.
Sindirim yolu ile zehirlenmede ilk yardım
· Kişinin bilinci kontrol edilir.
· Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiş ise su ile çalkalanır.
· Zehirli madde el ile temas etmişse, el sabunlu su ile yıkanır.
· Hasta ya da yaralının yaşam bulguları değerlendirilir.
· Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir.
· Özellikle, yakıcı maddenin alındığı ve hasta yaralının ne yiyip içtiğinin bilinmediği durumlarda hasta asla kusturulmaz!
· Bilinç kaybı varsa hasta ya da yaralıya koma pozisyonu verilir.
· Hasta ya da yalının üzeri örtülür.
· Tıbbi yardım istenir (112).
· Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir. ( Zehirli maddenin türü, kişi ilaç ya da uyuşturucu alıyor mu, hastanın bulunduğu saat, evde ne tür ilaçlar olduğu, vb.)
Solunum yoluyla zehirlenmelerde ilk yardım
· Olay yeri güvenliği sağlanır (Gaz vanası kapatılır, olay yerine ateşle yaklaşılmaz).
· Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır ya da hasta temiz havaya çıkarılır.
· Hastanın bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilir.
· Hasta rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur.
· Hastanın bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir.
· Tıbbi yardım istenir (112).
Deri yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım
· Olay yeri güvenliği sağlanır.
· Yaşam bulguları değerlendirilir.
· Ellerin zehirli madde ile teması önlenir.
· Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır.
· Zehirle temas etmiş deri 15 - 20 dk. boyunca bol suyla yıkanır.
· Tıbbi yardım istenir (112).
Zehirlenmelerde genel ilk yardım uygulamaları
· Olay yeri güvenliği sağlanır.
· Hastanın bilinci ve yaşam belirtileri değerlendirilir.
· Zehirlenmeye neden olan madde mümkün olduğunca kısa sürede ortamdan uzaklaştırılarak etki azaltılır
· Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının ( solunum, dolaşım) devamı sağlanmaya çalışılır.
· Tıbbi yardım istenir (112).
Zehir danışma merkezi (114) : Zehir danışma merkezi 24 saat hizmet
vermektedir.
Zehirlenme vakalarında merkez aranarak, yapılabilecekler hakkında bilgi alınabilir.
