- Ü -

Ütü nasıl düzleştirir?
Kumaşlar yan yana uzanan ve gözle görülmeyen liflerden, yani bir çeşit tellerden meydana gelmişlerdir. Liflerin molekülleri ince-uzun olup birbirlerine gevşekçe zincirleme bağlıdırlar. Bu bağlar çözülüp açıldıklarında ve düzensiz şekilde oluştuklarında, liflerin de düzgünlüğü bozulmuş dolayısı ile kumaş buruşmuş olur.
Pamuklu kumaşlar selüloz moleküllerinden oluşurlar. Bu moleküller birbirlerine hidrojen bağlan ile bağlıdırlar ve bu bağlar da yeterli ısı ve çok az miktarda su ile kırılabilirler. Su ile şişen liflerin kırılan molekül bağları, ütü kumaşın üzerindeyken düzgün bir şekilde tekrar bağlanırlar ve ütü kaldırıldığında kumaşta düzgün ve pürüzsüz bir yüzey oluştururlar.
Görüldüğü gibi ütülemede ısı ve su, kumaşın moleküllerindeki bağların şişerek kırılmalarını, ütünün ağırlığı da onların preslenip tekrar düzgün bir şekilde bağlanmalarını sağlıyor. Bu nedenle pantolonu yatağın altına koymak gibi susuz ve ısısız yöntemler kumaşın ütülemede olduğu gibi düzleşmesini sağlayamaz. Kuru bir pamuklu kumaştaki buruşuklukları soğuk bir ütü ile asla düzeltemezsiniz.
Pamuklunun dışındaki kumaşlarda uzun-zincir moleküllerin birbirlerine bağlanış şekilleri farklı da olsa ütülemenin etkisi aynıdır. Örneğin, yünlü kumaşlarda ortak bağlar çapraz şekildedirler. Bazı kimyasalları kullanarak, bu bağları kırıp sonra ütü ile şekillendirmek suretiyle, kumaş kalıcı olarak pilili yani kıvrımlı veya büzgülü hale getirilebilir.
Naylon, polyester ve benzeri esaslı kumaşların yapıları ise ısıya hassastırlar. Onları ütülerken ısının kontrollü uygulanması gerekir.

- V -

Virüs Nedir?
Latince’de zehir anlamına gelen virüsler, Işık mikroskobu ile görülmezler. Elektron mikroskobu adı verilen ve milyonlarca defa büyütülebilen mikroskoplarla incelenebilirler. Bir virüs, iç kısmında kalıtım maddesi, dışında iseprotein kılıftan oluşur. Yuvarlak, çubuk, pinpon topu şeklindedirler. Virüsler sadece canlı bir yapı üzerinde üreyebilirler. Çünkü salgı sistemleri yoktur. Üremek için başka bir canlının salgı sistemini kullanmak zorundadırlar. Yani virüsler zorunlu hücre içi asalağıdır. Bazı virüsler bakteri içine girerler ve onların içinde çoğalırlar. Bu virüslere bakteriyofaj denir. Bakteriyofaj, bakteri yiyen demektir.

Vitaminler insanlar için neden çok önemlidir?
Vitaminlerin bulunması, fazla eskilere dayanmamaktadır. Ancak, vitaminsiz yapılamayacağı, bilinen bir gerçektir. Vitaminler, günlük beslenmemizde temel bir öğe oluştururlar. Onlar olmazsa, insan bedeninde büyük aksaklıklar ortaya çıkar. Örneğin, A vitamini eksikliği göz hastalıklarına, B vitamini eksikliği sinirsel hastalıklara neden olurken, C vitamini alınmaz ise iskorbüt, D vitamini alınmaz ise raşitizm hastalıkları doğar. Özellikle beslenme yetersizliği olan ülkelerdeki çocuklarda, bu hastalık yaygın olarak görülür: işte bu nedenlerle, dengeli bir vitamin rejimi, bünyeyi en sağlıklı,sinirleri ise en iyi duruma getirecektir.