Beyzbol nasıl oynanır? Kuralları nelerdir?

AMERİKA BÜLTENİ

Gerek Amerikan Beyzbol Ligi MLB’de playoff sezonunun başlaması gerekse de Brad Pitt’in ‘Moneyball’ filmi nedeniyle, beyzbol yeniden ülke gündeminin tepesinde. Beyzbol, ABD’nin en popüler iki sporundan biri. Oyunun kökenleri pek bilinmemekle beraber, 19′ncu yüzyılın ortalarından itibaren yeni dünyada yaygınlaşmaya başladı. 1871 yılında Ulusal Lig (National League) ve 1901 yılında Amerikan Ligi (American League) kuruldu. 1905 yılından beri her yıl bu iki ligin şampiyonları, dünya şampiyonluğu için sezon sonunda karşı karşıya geliyor. Bu iki ligin birlikte oluşturduğu en büyük beyzbol ligine “Major League Baseball (MLB)” deniyor. Genellikle Nisan ayının ilk pazar günü başlayan ve Ekim ayının ilk pazar günü sona eren normal lig boyunca takımlar 162 maç yapıyor. Ulusal ligde doğu, batı ve merkez konferasnlarında toplam 14 takım mücadele ediyor. Amerikan liginde ise doğu, batı ve merkez konferanslarında toplam 16 takım mücadele ediyor. Normal lig sonunda her iki ligin 3’er konferansında birinci olan takım ile, her iki ligin birer en iyi ikincisinden (wild card) oluşan 8 takım “division series” denilen playoff maçları oynuyor.

Division Series’te eşleştiği rakibi eleyen 2’şer takım, kendi liglerinin şampiyonu olmak için, şampiyonuk serisi maçları oynuyor. Şampiyonluk serisinde eşleştiği takımı yenen ise Amerikan Ligi şampiyonu ya da Ulusal Lig şampiyonu ünvanlığı kazanıyor. Daha sonra bu iki şampiyon 7 maçlık “World Series” ilebeyzbolda yılın en büyüğünü belirlemek için karşı karşıya geliyor.

Beyzbolda genel kurallar

Beyzbol, “umpire” adı verilen 1 ya da daha fazla hakemin kontrolünde 9’ar oyuncudan kurulu iki takım arasında oynanır. Amerikan beyzbol liginde (MLB) genelde, 4 hakem bulunuyor. Beyzbol, her takımın her birinde birer kez hücum ve savunma pozisyonunda olduğu 9 devre(inning) olarak oynanır. Her inning’in ilk devresine ‘top’ ve ikinci devresine ‘bottom’ denir.

Beyzbol sahasında bir baklava dilimini andıran her bir köşesi 27 metre uzunluğundaki kare alanda(diamond) 4 adet “base(kale)” vardır. Top atıcı(pitcher) ile topa vurucu(batter) arasındaki mesafe 18.4 metredir. Vurucunun arkasındaki maskeli oyuncuya ise “catcher” denir.

Beyzbol oyununda, top atıcı ve yakalayıcı, topa vuran kişiyi oyun dışı bırakmaya, vurucu da kaleleri(base) oyun dışı kalmaksızın aşıp, sayı kazanmaya çalışır. Hücumdaki takımın her oyuncusu sırayla sayı kalesine gelir ve top atıcının sayı kalesinin arkasında duran yakalayıcıya(catcher) attığı topa, sopayla(bat) vurmaya çalışır. Topun nizami şekilde atılıp atılmadığına ‘catcher’ın hemen arkasında duran hakem karar verir.

Vurucu oyuncunun(batter) nizami gelmiş bir topa vuramamasına “strike” denir. 3 defa “strike” yapan vurucu oyuncu, hakkını kaybederek oyun dışı(strikeout) kalır. Bir devrede 3 oyuncusu “out” olan vurucu takım(hücum takımı), hücum hakkını kaybederek savunma takımı olur. Top atıcının(pitcher), topu nizami atamamasına ise, “ball” denir. Atıcı 4 kez “ball” yaparsa, rakibi olan top vurucu(batter), ilk kaleye(base) yürüme hakkı kazanır.

Atıcının nizami attığı topa, vurucu da nizami bir şekilde vurmayı başarırsa, “base steal” denen kale kapma yarışı başlar. Topa vuran oyuncu sopayı atarak ilk kaleye doğru koşmaya başlar. Rakip takım ise, vurulan topu yakalayıp, vurucudan önce topu ilk kaledeki elemanına ulaştırmaya çalışır. Eğer, rakip takımın elemanı, bir ayağı kaledeyken arkadaşlarının attığı topu, vurucu kaleye ulaşmadan tutarsa, vurucu oyun dışı (groundout) kalır. Ancak, vurucu top geri gelmeden ilk kaleye ulaşırsa(safe) o kaleye yerleşir ve bir başka arkadaşının vurucu platformuna yerleşmesine imkan verir. Eğer topun gelmesi gecikirse, vurucu ikinci kaleye doğru da koşabilir. Kalelerin hepsinin dolaşılmasıyla sayı elde edilir. Eğer vurucunun vurduğu topu rakip takım, havada yakalarsa, vurucu yine oyun dışı(flyout) kalır.

Beyzbolda en değerli vuruşa sayı turu (home run) denir. Top vurucu, iyi bir vuruşla topu sahanın dışına gönderirse, “home run” yapmış olur. Bu durumda vurucu oyuncu, başarısızlık riski olmadan rahatça 4 kaleyi de koşarak sayı yapar. Eğer diğer kalelerde kendisinden önce yer kapmış arkadaşları da varsa onlar da sayı turuna katılır. Böylesi durumlarda, ‘home run’ vuran oyuncu, kalelerde kaç arkadaşı varsa, takımına o kadar sayı kazandırmış olur.

9 ‘inning’ sonunda en çok sayıyı kazanan maçı kazanmış sayılır. Eğer eşitlik olursa maç, bir takım önde tamamlayıncaya kadr sürekli bir ‘inning’ daha uzar.